ΠΆΤΡΑ - Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

   

   H Πάτρα από παλιά ήταν μια πόλη <<εμπορική >> , μια πόλη που στηριζόταν και στηρίζεται στο εμπόριο. H γεωγραφική θέση της είναι αυτή που συνέβαλλε στη συγκέντρωση μεγάλου μέρους του πληθυσμού από πολλά μέρη της Ελλάδας στη Πάτρα. Πιο συγκεκριμένα ένα ποσοστό του πληθυσμού καταλαμβάνουν τα πατριωτικά σωματεία και οι σύλλογοι Καλαβρυτινών και Κρητών που διατηρούνται από παλιά αλλά και ξένοι με κυριότερους Άγγλους , Γερμανούς και Ιταλούς.

   H αναγέννηση της Ελλάδας συνοδεύεται από το πολεοδομικό πρόγραμμα του Καποδίστρια από το οποίο πραγματοποιήθηκε και το πολεοδομικό σχέδιο του  Σταμάτη Βούλγαρη, άνθρωποι σημαντικοί για την ακμή της Πάτρας. Τον Ιανουάριο του 1929 ο Βούλγαρης υπέβαλε το σχέδιο στο Κυβερνήτη. Αυτό συνέβαλλε στην ανάπτυξη της πόλης, γεγονός που επιβεβαιώνεται με την αύξηση των στρεμμάτων με την πάροδο του χρόνου (από το 1858 μέχρι σήμερα).

   Mετά την απελευθέρωση το 1828 η Πάτρα ήταν κατεστραμμένη και έτσι ο Καποδίστριας το 1829 αναθέτει στο Βούλγαρη την πραγμάτωση του πολεοδομικού  σχεδίου που άρχισε το 1834. Ειδικότερα κάθε πολίτης έχτιζε το σπίτι του ανάλογα με την οικονομική του κατάσταση. Πολλά από αυτά ακολούθησαν τον νεοκλασικισμό. Kαθώς η Πάτρα είχε επαφή με την Δυτική Ευρώπη που κυριαρχούσε αυτό το ρεύμα αλλά και γιατί μετά την απελευθέρωση το νέο κράτος ήθελε να προβληθεί. Αξίζει να σημειωθεί πως πολλά είναι τα χαρακτηριστικά του νεοκλασικισμού . Με λίγα λόγια αυτός διακρίνεται για τη χρήση μαρμάρου, τούβλου, πέτρας, της λεπτομερής διακόσμησης και τη χρήση αγαλμάτων. Βασικό στοιχείο της πόλης αποτελούν οι στοές, στοιχείο επιρροής από την Ιταλία αλλά και οι τοιχογραφίες που διακοσμούν το εσωτερικό ιδιωτικών και δημόσιων κτιρίων. Οι τοιχογραφίες εντοπίζονται σε όλα τα σπίτια και αναπαριστούν εικόνες από τη φύση, τη μυθολογία, την ιστορία και τη θρησκεία. Mετά το 1880 εμφανίζονται νέα ρεύματα όπως ο εκλεκτικισμός ο οποίος απευθύνεται  στα ανώτερα στρώματα.

H ΠΑΤΡΙΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Στα μέσα του 19^ου αιώνα η πρωτεύουσα της Αχαΐας  λογαριαζόταν σαν το κύριο εξαγωγικό κέντρο του κράτους  (το λιμάνι της σταφίδας) και αυτό συνεχίστηκε μέχρι  το άνοιγμα του Ισθμού της Κορίνθου (1893) .Στην Πάτρα ήταν εμφανής η ευμάρεια του αστικού στοιχείου, με την έντονη κοινωνική ζωή και με την ανοικοδόμηση μεγαλοπρεπών κτιρίων στην Κάτω πόλη, που ήταν το κέντρο του εμπορίου. Σημαντικό μέρος του διαθέσιμου κεφαλαίου των εμπόρων διετέθη για την ανέγερση των πολυτελών  κατοικιών τους, απόδειξη της αφοσίωσής τους στην αναπαραγωγή ενός αστικότερου τρόπου ζωής. Χάρις στην πολυεθνική σύνθεσή της, η τοπική κοινωνία είχε έναν αέρα κόσμο-Πολιτισμού, με συνέπεια την υιοθέτηση δυτικότροπων συνηθειών στη συμπεριφορά, την διασκέδαση, το ντύσιμο και τις κοινωνικές συναναστροφές. Κύριοι φορείς των συμπεριφορών αυτών ήταν οι ξένοι έμποροι, που βρήκαν μιμητές στην ανώτερη κοινωνική τάξη, ενώ τα χαμηλότερα στρώματα εκφράζονταν με παραδοσιακές και  λαϊκές πολιτιστικές φόρμες. Όσο περνάει ο καιρός αρχίζει να επικρατεί η ευρωπαϊκή ενδυμασία.

   Από το  1837 λειτουργούσε στην  Πάτρα  «Λέσχη» που ήταν χώρος κοινωνικών συναθροίσεων της άρχουσας τάξης και συνέλευσης των εμπόρων, για να ενημερωθούν και να ανταλλάξουν εμπορικές πληροφορίες, να αποφασίσουν

Για τα διάφορα ζητήματα τους, να σχολιάσουν τις πολιτικές εξελίξεις και να διασκεδάσουν.

Οι ξένες κοινότητες  ξεχώριζαν στην τοπική κοινωνία κυρίως η αγγλική και η ιταλική. Η αγγλική παροικία γνώρισε μεγάλη ακμή μέχρι το 1940 και ήταν πάντοτε αντικείμενο θαυμασμού από τους ντόπιους, για τον τρόπο που ζούσαν τα μέλη της και της πολύμορφες δραστηριότητές τους.

Οι πρώτοι που έπαιξαν ποδόσφαιρο στην Πάτρα στα τέλη του 19^ου αιώνα ήταν τα παιδιά των Άγγλων σταφιδεμπόρων εγκατεστημένων στην πόλη και έκτοτε το νεοφανές άθλημα άρχισε να κερδίζει έδαφος. Πριν το 1900 ήταν γνωστό στην Πάτρα και  το τένις, που παιζόταν από τα μέλη της  ευρωπαϊκής παροικίας και ελάχιστους αυτόχθονες φίλους τους, γόνους πλουσίων οικογενειών. 

Μάλιστα το 1908 οι ξένοι πρόξενοι που   υπηρετούσαν στην πρωτεύουσα της Αχαΐας ίδρυσαν και λέσχη.Μια άλλη δυναμική κοινότητα ήταν των καθολικών, Ιταλών και Μαλτέζων στην συντριπτική πλειονότητά τους, η οποία στην καμπή του 19^ου αιώνα έφτασε να αντιπροσωπεύει  το 5% του πληθυσμού της πόλης. Η οικονομική τους κατάσταση δεν ήταν όπως των μελών της αγγλικής παροικίας. Οι περισσότεροι ασχολούνταν με την αλιεία, εργάζονταν σε σταφιδαποθήκες ή ήταν τεχνίτες. Παρ’όλα αυτά είχαν σημαντική παρουσία στην κοινωνική ζωή της πόλης.

Το 1892 ίδρυσαν φιλαρμονική, η οποία έδινε το παρόν σε όλες τις εκδηλώσεις της παροικίας, ενώ το 1857 ιδρύθηκε καθολικό παρθεναγωγείο, στο οποίο φοιτούσαν και ορθόδοξες μαθήτριες.

Το 1910 λειτουργούσαν στην Πάτρα καθολικό σχολείο αρρένων επί της οδού Ζαΐμη, θηλέων επί της οδού Κορίνθου, ένα άλλο σχολείο δίπλα στον καθολικό ναό και  καθολικό νηπιαγωγείο.